28 Aralık 2012 Cuma

İşlem Psikoloji // Trading Psychology

 KONTROL LİSTESİ – İŞLEM STRATEJİSİ 102

 Yakınımızda işlem yapan yatırımcılarımız ile konuştuğumuzda fark ettik ki; aslında bir çoğunun işlem stratejisi var ve fena da değil ancak buna uymakta zorluk çekiyorlar ve bazen kayıpların önüne geçilemiyor. Biz de işlerini kolaylaştırmak için bir kontrol listesi (Check-list) yapmaya karar verdik. Güvendiğimiz teknik analizcilerin de hem fikir olduğu bazı parçaları yatırımcılarımız için toplamak üzere kaleme aldığımız bu yazı, umarız okuyan herkese faydalı olur.

 İşlem stratejisi inşa ederken çok da karmaşık algoritmalar üzerine kafa yormanın gerekli olmadığını düşünüyoruz. Aslında piyasa hareketleri 19ncu yüzyılın ortalarındaki tüccar takasları veya bir müzayede salonundaki işleyiş kadar basit. Piyasada 2 genel hareket olduğunu görüyoruz. Piyasa oyuncuları ya bir malın  (her ne olursa olsun, Buğday, 10-Year-Note, Kahve, EURUSD...) fiyatı üstüne uzlaşıyor ve el sıkışıyorlar ya da bu malı zaman ekseninde ilerledikçe daha pahalıya almaya razı oluyorlar. İlk harekette yatay ve sıkışan piyasalar  görüyoruz, bunları bazen - her zaman değil -  formasyonlar ile ayırıp hangi piyasa oyuncusunun (alıcı/satıcı) daha güçlü olduğunu tespit etmeye çalışıyoruz. Konsolidasyon ya da yatay piyasa dedikleri bu. Böyle zamanlarda en eski piyasa klişesi olan "Aşağıdan al, yukarıdan sat." felsefesini benimsiyoruz. İkinci harekette ise fiyat bir yöne gitme eğilimi gösteriyor ki buna da trend deniyor. 

 Bizim yapmaya çalıştığımız ise her iki piyasa için de sizi zarara sokmayacak bazı uçuş öncesi kontrol enstrümanlarını kullanmak. Biz yatırımcılarımıza günlük ve haftalık hareketleri yakalamaya çalışmalarını salık veriyoruz çünkü daha küçük ve daha uzun vadeler daha farklı araçlar gerektirebiliyor. Bu ne demek? Eğer tecrübe sahibi olmadan 5 dakikalık grafikte işlem yapmaya çalışırsanız, sonunun mutlu bitmeyeceği aşikar. Yapılabilir mi evet yapılabilir ancak çok hızlı bir bilgisayar, kesintisiz fiber internet, yüksek bakiye, muhteşem bir strateji ve çelik gibi bir irade-psikoloji gerektirir. Yapın diye asla öğütlemiyoruz ama 'mümkün' diyoruz. Salık verdiğimiz zaman periyodu ise haftalık grafikler üzerinde çalışıp, günlük ve 4 saatlik zamanlarda işleme girmek. Bu sebeple listemizde tekrar zaman periyoduna bahis ayırmadık.

 Listemizi kısaca şöyle maddeliyoruz;

 1. Piyasada trend var mı?

2. Trendin yönü nedir?

3. Kritik seviyeler nelerdir?

4. RG (Risk-Getiri) oranı piyasaya girmeme izin veriyor mu?

5. Makro bir beklenti - haber var mı ?

6. Yüksek korelasyonu olan enstrümanların durumu nedir?

 Şimdi bu maddelerimizi kısaca açalım;

 1. PİYASADA TREND VAR MIDIR ?

 Trendi en kolay tespit etme yöntemi şudur; işlem yapmak istediğiniz zaman periyodunda - ki bu bizim için şu an günlük olacak- grafiğimizi soldan sağa doğru okuyoruz fiyat soldaki durumuna göre şu anda yükselme veya düşme eğiliminde ise piyasada trend vardır. Yoksa yatay veya sıkışık bir piyasadan söz etmemiz gerekecek. Bu kadar basit.

 2. TRENDİN YÖNÜ NEDİR? 

 Haftalık ve günlük grafikte trendini tespit ettiğiniz bir ürün için, trendin yön değiştirdiğinden emin olana kadar ASLA trendin aksine işlem açmamalısınız. Maceraya gerek yok. Zor şartlar altında para kazanınca aracı kurum bize bonus yatırmıyor, o yüzden trendi tespit ettikten sonra trende karşı işlem açmamak gerektiğini akıldan çıkarmamalıyız. Yeri gelmişken söyleyelim; istediğimiz trend, açısı yüksek olan trend değildir. Kanal içerisinde hareket eden ve alıcı-satıcı dengesinin bir uzlaşma içerisinde devam ettiği bir trend arıyoruz. 

 3. KRİTİK SEVİYELER NELERDİR?

 Kritik seviyeler derken 2 bahsimiz var. İlki destek ve direnç. Destek ve direnç çizgilerini haftalık grafikte çizip, günlük grafikte ve 4 saatlik grafikte keskinleştirmek gerekiyor. Haftalık grafikte tespit ettiğimiz doğal destek dirençler, piyasanın psikolojik duruşunu da vermeleri açısından bizim için önemli. Çalışma ekranınızda bunları daha kalın veya farklı bir renkte işaret etmeniz kolay kontrol için iyi olabilir. Diğer bahsimiz ise yine piyasanın psikolojisini bir miktar alabildiğimiz Fibonacci Geri Çekilmeleri (Retracement) ve Fibonacci Uzanımları (Expansion). Fibonacci seviyelerini kullanırken dikkat etmemiz gereken nokta ise bu seviyelerin doğal destek veya direnç ile örtüşüyor olması. AUDUSD analizimiz konu ile alakalı yerinde bir örnek olur diye düşünüyoruz;

 

Görüldüğü üzere Fibonacci %50 geri çekilme seviyesi doğal destek-direnç bölgesi ile neredeyse birebir uyuşuyor. Bu bölgeden tepki gelebilir demek yanlış olmaz. Bunu 2 şekilde kullanabiliriz. 

  • Yukarıdan girdiğimiz satış işlemini sonlandırmak için.
  • Yeni işlem fırsatı aramak için.  

 

 

  

 4. RİSK - GETİRİ ORANI PİYASAYA GİRMEME İZİN VERİYOR MU?

  RG (RR -Risk/Reward) oranı piyasada kalabilmeniz için hayati öneme sahip bir oran. Yaptığınız işlemlerin %90 ında haklı çıktığınız halde para kazanamıyor iseniz Risk-Getiri oranınızda ve risk anlayışınızda bir sıkıntı vardır. Piyasada genel kabul gören oran minimum 1:2 dir. Yani basitçe şöyle özetleyebilirim: 50 pip stop-loss u kabul edip, 100 pip kar hedeflemek…

Bu oran verdiğiniz 10 kararın sadece 4 ünün doğru olması durumunda piyasadan para kazanmanıza izin verir. Bunu tutturamadığınız işlemlere girmemeniz yeğdir.  Unutmayın işleme girmeden de para kazanbilirsiniz. Nasıl mı? Para kaybetmeyerek...

 Bir işlem için 100 pip stop koyup 30 pip kar almaya çalışmak akıllıca bir hareket değil. Böyle bir işlem stratejisi ile piyasadan para kazanmanız için verdiğiniz 10 kararın yaklaşık 8 tanesinin doğru olması gerekir ki, çok zordur. 

 Bizim yatırımcılarımıza salık verdiğimiz durum ise yakın stop uzak kar-al noktasıdır. Kısaca özetleyecek olursak; piyasaya öyle bir noktada girmelisiniz ki piyasanın X pip kadar sizin kararınızın aksi yönüne gittiğinde  artık ilk yaptığınız analiz çöp olduğuna ikna olmalısınız. Bunun için biz, spike dediğimiz histerik fiyatlamanların olmadığı piyasalarda destek ve dirençlerin arkasına gizleniyoruz. Bunu yapmak çok kolay değil. Ancak bu analiz 1:4 - 1:5 risk-getiri oranları doğurur ki 10 kararın sadece 3 ü doğru olduğunda bile piyasadan yeteri kadar para kazanırsınız. Doğru Risk - Getiri oranı zararlarınızı finanse edebilecek bir kar doğurmanızı sağlar, bu durum para yönetiminiz ile de içli-dışlı bir süreçtir ve zararlara rağmen artan bakiye ile psikolojik olarak da daha sancısız bir işlem süreci yaşarsınız.

 5. MAKRO BEKLENTİ - HABER VAR MI?

 Forex piyasası doğası gereği fazla volatil bir piyasa. Bu, kar fırsatları doğurabilecek bir süreç olabileceği gibi gereksiz psikolojik yük bindirecek bir süreç de olabiliyor. Bu yüzden de her ne kadar teknik analizin, uzlaşılan fiyatın ve alıcı satıcı dengesinin önümüzü görmek için yardımcı olacağını düşünsek de, günlük haber ve piyasa beklentilerinden haberdar olmak işimizi bir kaç kat kolaylaştıracak. Örneğin EURUSD de işlem yapıyor isek açıklanacak olan Tarım Dışı İstihdam verisi; petrolde veya Kanada dolarında işlem yapıyor isek açıklanacak petrol envanterini takip etmek temel fiyatlama ve teknik seviyelerin teyidi için işimizi kolaylaştıracaktır. Günlük olarak açıklanacak haber takvimini ajandanıza not almanız, hatta günlük beklentiler ve bir önceki günün atmosferi ile alakalı alacağınız kısa kısa notlar başarı oranınızı arttıracaktır. 

 Piyasa algısını görebileceğiniz bir araç da CFTC tarafından her Cuma açıklanan COT raporları. Bu raporlarda ABD türev piyasasında major paritelerde alınan vadeli kontratların büyüklüğünü ve alıcı satıcı  dengesini görebilirsiniz. Detaylı açıklamasını webinarlarımızda veya seminerlerimizde yapıyoruz; ancak merak edip, vakit ve emek harcayan yatırımcının daha çok kazanması gerektiğini düşündüğümüzden, şimdilik sadece linkini vermek ile yetineceğiz.

 

http://www.cftc.gov/MarketReports/CommitmentsofTraders/index.htm

 

6. KORELASYONU YÜKSEK OLAN ENSTRÜMANLARIN DURUMU

 Önce korelasyonu açıklayalım. Korelasyon 2 değişken arasındaki doğrusal ilişkinin yönünü ve gücünü gösterir. Dow Jones Sanayi Endeksi çıkıyor iken EURUSD paritesi de değerleniyor ise -ki öyledir- aralarındaki korelasyon pozitiftir. Eğer 2 değişken aynı yönde birbirine tamamen paralel ve aynı güçte hareket ediyorlar ise aralarındaki korelasyon +1 dir. Bir örnek daha verelim; USDCHF paritesi çıkıyor iken EURUSD paritesi düşüyor ise aralarındaki korelasyon negatiftir. (USDCHF %2 düştüğünde EURUSD %2 çıkıyor olsaydı o zaman korelasyon -1 diyecektik.) 

 

Bu bilginin bize şöyle yararı var. İşlem yaptığınız paritenin/ürünün etkilendiği veya etkilediği parametreleri bilmek gerekiyor. Örneğin bizce, Frankfurt borsası DAX endeksi alıcılı ralli yapıyor iken, Euro çaprazlarında düşüşe oynamak için sağlam argümanlarınız olmalı. Aynısını FTSE100 ve sterlin için de söylemek doğru olabilir. Ancak biz bu bilgiyi, DAX çıkıyor ise Euro AL, düşüyorsa SAT şeklinde yorumlamayacağız. 

 

Euro da işlem yapmadan önce DAX'ın da analizini yapıp, trend var mı? teknik seviyelere yakın mı? formasyon var mı? sorularını yanıtlamak gerekecek. Bu işlem dizisi biraz yorucudur ancak yapacağınız işlemler de hata payınız azalır. 

 SONUÇ

 Stoacı Seneca der ki; "Yol nasihatler ile uzun, örnekler ile kısa ve etkilidir." Hemen uygulamaya geçin. Büyük zaman dilimleri, temiz indikatörsüz ekranlar ve tabii ki demo hesabı. 

 

Forex piyasasında işlem yapıyor iseniz bu ya da buna benzer bir kontrol listesini acilen oluşturup işlemlerinizi bir 'iş' edası ile yapmanız gerektiğini düşünüyoruz. Forex piyasasının bizce belki de en büyük kötülüğü yatırımcının her an işlem yapabiliyor olması. Böyle bir kontrol listesi kendimizi disiplin etmek açısından yararlı olabilir diye düşündük. Zaten hafta içerisinde her parite için bir veya maksimum iki kez 'işleme girilmeye değer' fırsat yakalanabileceğini düşünüyoruz. O iki fırsat için de bu kadar uğraşa, doğru analize, sabretmeye değer kanaatindeyiz.

 Umarız yararlı olmuştur. 

 GCM FOREX

 



Hiç yorum yok:

Risk Uyarısı

Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım
danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti,
aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen
bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı
sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve
tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine
dayanmaktadır. Bu görüşler mali durumunuz ile risk getiri
tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer
alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize
uygun sonuçlar doğurmayabilir.

Bu Hafta Çok Okunanlar

Edebiyat Sitesi