SPK Düzenlemeleri Ne Getiriyor?

Kaldıraçlı alım satım işlemleri yalnızca Kurul tarafından bu faaliyette bulunmak üzere yetkilendirilmiş olan aracı kurumlar ve vadeli işlem aracılık şirketleri tarafından yerine getirilebilecektir.
Kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin 3 farklı faaliyet türü mevcuttur:

- Piyasa yapıcılığı
- İşlem aracılığı
- Tanıtım aracılığı

Her bir aracının asgari faaliyet ve sermaye koşulları ile müşterilerine karşı sahip oldukları hak ve yükümlülükleri ayrıntılı bir biçimde belirlenmiştir. Piyasa yapıcılığı (market maker) ve işlem aracılığı faaliyeti (white label) sadece aracı kurumlar tarafından, tanıtım aracılığı (IB) faaliyeti ise aracı kurum ve vadeli işlemler aracılık şirketleri tarafından gerçekleştirilebilecektir. Ancak Tebliğin yürürlüğünden itibaren, bu faaliyetlerin bugüne kadar olduğu şekilde yurtdışındaki bir kuruluşun aracısı olarak yürütülmesi mümkün olmayacaktır.

Bu faaliyeti yapmak isteyen aracı kurum veya vadeli işlemler aracılık şirketleri yurtiçinde yerleşik bir aracı kurumun temsilcisi veya aracısı olabilecektir. Bu düzenlemenin en önemli amacı, müşterilerin işlem yapmak üzere yatırdıkları teminatların Türkiye’deki kuruluş üzerinden yurtdışına gönderilmesinin engellenmesi, bu şekilde ülke tasarruflarının yine ülke içinde kalmasının sağlanmasıdır. Teminatların Türkiye'de kalması, yurt dışında yerleşik kurumun iflası durumunda teminatların korunmasına da imkan sağlayacaktır. Yurt dışında faaliyet gösterilmesine ilişkin esaslar Kurulumuzca belirleninceye kadar yurtdışında yerleşik kuruluşların temsilcisi veya aracısı olarak faaliyet göstermek mümkün olamayacaktır.

Tebliğin yürürlüğe gireceği 31.08.2011 tarihi itibariyle, Sermaye Piyasası Kurulu’nun yetkilendirmediği kurum ve kuruluşlar üzerinden forex işlemleri gerçekleştirilmesi Sermaye Piyasası Kanunu’na aykırılık anlamına gelecektir.

Bu faaliyete ilişkin olarak aracı kurum ve vadeli işlem aracılık şirketlerinin yetkilendirilmesi sürecinde, yalnızca mevcut durum itibariyle piyasa yapıcılığı faaliyetlerinde bulunan ve bu faaliyetlerini devam ettirmek üzere Kurulumuza başvuru yapan aracı kurumlar üzerinden forex işlemleri gerçekleştirilebilecektir.

Bu çerçevede, belirtilen tarihe kadar olan süreç içerisinde, Kurulumuz tarafından yetkilendirilmemiş kurumlar nezdindeki tüm müşteri hesaplarının tasfiye edilmesi zorunludur.

Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri Risk Bildirim Formu

Kaldıraçlı alım satım işlemleri sonucunda kar elde edebileceğiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle işlem yapmaya karar vermeden önce, karşılaşabileceğiniz riskleri anlamanız ve kısıtlarınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir.

Bu amaçla, Sermaye Piyasası Kurulu’nun “Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri ve Bu İşlemleri Gerçekleştirebilecek Kurumlara İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ”inin 9 uncu maddesinde öngörüldüğü üzere “Kaldıraçlı Alım Satım İşlemlerine İlişkin Risk Bildirim Formu”nda yer alan aşağıdaki hususları anlamanız gerekmektedir.

Uyarı

Kaldıraçlı alım satım işlemi hizmeti sunmak Sermaye Piyasası Kurulu’nun iznine tabidir. Bu nedenle, işlem yapmaya başlamadan önce çalışmayı düşündüğünüz kuruluşun söz konusu işlemlere ilişkin yetkisinin olup olmadığını kontrol ediniz. Kaldıraçlı alım satım işlemi yapmaya yetkili olan kuruluşları www.spk.gov.tr veya www.tspakb.org internet sitelerinden öğrenebilirsiniz.

Risk Bildirimi

İşlem yapacağınız yetkili kuruluş ile imzalanacak “Çerçeve Sözleşmesi”nde belirtilen hususlara ek olarak, aşağıdaki hususları anlamanız çok önemlidir.

1.Yetkili kuruluş nezdinde açtıracağınız hesap ve bu hesap üzerinden gerçekleştirilecek tüm işlemler için Sermaye Piyasası Kurulu tarafından çıkartılan ilgili her türlü mevzuat ve benzeri idari düzenleme hükümleri uygulanacaktır.

2.Kaldıraçlı alım satım işlemleri çok risklidir. Kaldıraç etkisi nedeniyle, düşük teminatla işlem yapmanın piyasada lehe çalışabileceği gibi aleyhe de çalışabileceği ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar sağlayabileceği gibi yüksek zararlara da yol açabileceği ihtimali daima göz önünde bulundurulmalıdır. Ters fiyat hareketleri sonucunda yetkili kuruluşa yatırdığınız paranın tümünü kaybedebilirsiniz. Yüksek getiri vaatlerine itibar etmeyiniz.

3.Yetkili kuruluşun yapacağınız işlemlere ilişkin tarafınıza aktaracağı bilgiler ve yapacağı tavsiyelerin eksik ve doğrulanmaya muhtaç olabileceği tarafınızca dikkate alınmalıdır.

4.Kaldıraçlı alım satım işlemlerine ilişkin olarak yetkili kuruluş personelince yapılacak teknik ve temel analizin kişiden kişiye farklılık arz edebileceği bu analizlerde yapılan öngörülerin gerçekleşmeme olasılığının bulunduğu dikkate alınmalıdır.

5.Yabancı para cinsinden yapılan işlemlerde, yukarıda sayılan risklere ek olarak kur riskinin bulunduğu, kur dalgalanmaları nedeniyle Türk Lirası bazında değer kaybı olabileceği, devletlerin yabancı sermaye ve alım satım hareketlerini kısıtlayabileceği, ek ve/veya yeni vergiler getirebileceği, alım satım işlemlerinin zamanında gerçekleşmeyebileceği bilinmelidir.

6.Kaldıraçlı alım satım işlemlerinde size sunulan parite fiyatları ve “spread”ler en iyi fiyat durumunu yansıtmayabilir. Başka kurumların fiyatlarını da kontrol etmeniz yerinde olacaktır.

7.İşlemlere başlamadan önce yetkili kuruluşunuzdan yükümlü olacağınız bütün komisyon ve diğer muamele ücretleri konusunda teyit almalısınız. Eğer ücretler parasal olarak ifade edilmemişse size nasıl yansıyacağı ile ilgili anlaşılır örnekler içeren yazılı bir açıklama talep etmelisiniz.

8.Yetkili kuruluşlar tarafından kaldıraçlı alım satım işlemleri sonucunda kayba uğramayacağınız, kaybınızın kontrol altında tutulacağına veya kayba uğramanız durumunda ek teminat çağrısı yapılacağı konularında garanti verilemeyeceğini dikkate almanız gerekmektedir.

İşbu kaldıraçlı alım satım işlemleri risk bildirim formu, yatırımcıyı genel olarak mevcut riskler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamakta olup, kaldıraçlı alım satım alım satımından ve uygulamadan kaynaklanan tüm riskleri kapsamayabilir. Dolayısıyla tasarruflarınızı bu tip işlemlere yönlendirmeden önce dikkatli bir şekilde araştırma yapmalısınız. Kaynak SPK

FOREX- Kaldıraçlı alım satım işlemleri - nedir?

Esas itibariyle forex, bir ülkenin para birimi karşılığında başka bir ülke parasının alımı ya da satımı olarak tanımlanmaktadır. Forex, yani döviz alım satım işlemleri ticari, yatırım, riskten korunma ya da spekülatif amaçlarla dövize duyulan ihtiyaçtan dolayı yıllardır uluslararası kambiyo piyasalarında gerçekleştirilmektedir. En basit ifadesiyle, 1 ABD Doları=1.50 TL kurundan 150 TL karşılığı 100 ABD Doları alınması bir forex işlemidir.

Son yıllarda geleneksel kullanımından farklı bir şekilde yatırım amaçlı yapılan döviz işlemleri tüm dünyaya yayılmış ve yatırımcılar tarafından büyük rağbet görmüştür. Forex olarak adlandırılan bu işlemlerde iki ülke parasının birbirine ya da petrol, altın gibi emtia ve kıymetli madenlerin bir ülke parasına göre değeri alım satıma konu olmakta ve yatırımcılara yatırdıkları teminatın belirli bir katına kadar işlem yapma olanağı verilmektedir. Kaldıraç oranı olarak adlandırılan bu oran, bazen 1’e 50, 1’e 100 ve hatta 1’e 400’lere kadar ulaşabilmektedir.

Peki kaldıraç oranı yatırımcılara ne sağlar?

Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse;
Kaldıracın söz konusu olmadığı bir forex işleminde 1 ABD Doları=1,50 TL ise, elinizdeki 100 TL yaklaşık olarak 67 dolar alırsınız. Dolardan kar elde etme düşüncesiyle bu işlemi yaparsanız, beklentiniz doların TL karşısında değer kazanmasıdır. Dolar 1.70 olursa, o zaman elinizdeki 67 dolarla 67*1.70=114 TL almanız mümkün hale gelir.
Yani 14 TL kar elde etmiş olursunuz.
Kaldıracın varlığı halinde ise; 1’e 100 kaldıraç oranıyla forex işlemi yaptıran kuruluş yatırımcısına şöyle bir teklifte bulunur:
1.000 TL karşılığında ben sana 100.000 TL’lik işlem yaptıracağım ve döviz satacağım. Ama dövizi banknot olarak vermeyeceğim. İşlemi yaptığın kur üzerinde meydana gelen değişiklikler neticesinde bir kar oluşursa onu ödeyeceğim. Yani 100.000 TL’yi vermiş ve karşılığında 1 ABD Doları=1.50 TL den 66.667 dolar almış gibi olacaksın. Kur 1,60 olursa o zaman, 66.667 Dolar karşılığında 106.667 TL alacaksınız.
Yani, 1.000 TL’lik teminatla 6.667 TL kar elde etmiş olacaksınız.

Forex işlemlerini tüm dünyada cazip kılan da, yukarıda açıklandığı üzere, az miktardaki yatırımla yüksek kar elde etme ümididir. Birçok yatırımcı, sürekli kar elde edildiği gibi gerçeğe aykırı reklam, ilan ve duyurulardan etkilenerek, ellerindeki sınırlı tasarrufları bu alana yönlendirmekte, ancak kar elde edemedikleri gibi, tasarruflarını tümüyle kaybedebilmektedirler.
Çünkü kurların, yatırımcıların beklentilerinin aksine hareket etmesi durumunda, büyük zararlarla karşılaşılması kaçınılmazdır.

Yukarıda yer verdiğimiz örnekten hareket edersek, 1.000 TL teminat yatırarak, 1’e 100 kaldıraç oranıyla, 1 ABD Doları =1.50 TL’den yapılan 100.000 TL’lik bir dolar alım işleminde, fiyatın 1.40 seviyesine düşmesi durumunda, 6.667 TL zararla karşılaşılacaktır. Kurdaki düşüşün birden değil de, kademe kademe olduğunu göz önünde bulundurursak, yatırımcının pozisyonu fiyat 1.40’a dahi ulaşmadan 1.000 TL’lik teminatının tükendiği seviyede kapatılacak, yatırımcı yatırımının tümünü kaybedecektir.

Döviz piyasasının,dünya üzerindeki birçok gelişmeden etkilendiği ve fiyatların değişkenliğinin oldukça yüksek olduğu göz önüne alındığında, fiyatların yatırımcıların beklentilerinin aksi yönde değişmesi ve yatırımcıların bu piyasalarda para kaybetmesi sıklıkla yaşanmaktadır.

Bu nedenle, tasarruflarını kaldıraçlı alım satım işlemlerine yönlendirmeyi düşünen yatırımcıların, bu işlemlerin yüksek oranda risk içerdiğini, döviz piyasaları ile ilgili bilgi ve tecrübe sahibi olmayı gerektirdiğini ve yatırımlarının tümünü kaybetme olasılığı ile karşı karşıya kalabileceklerini dikkate alarak karar vermeleri gereklidir.

Altın dahada düşermi?

Forex Yorumu / İntegral Menkul Değerler - (01.03.2012)

EUR/USD Paritesinde dün Avrupa Merkez Bankası'nın dün parasal
genişleme operasyonu sonucunda piyasaya 530 milyar Euro likidite
sağlaması fakat ihaleye başvuran banka sayısında kayda değer artış
olması sonrası başlayan geri çekilmelerin FED Başkanı Bernanke'nin
konuşması sonrası hızını artırdığını gördük. Kotasyonda bu sabah
itibari ile 1,3330 seviyesinden işlemler devam etmektedir.
Yatırımcılarımızın bugün olası yükselişlerde 1,3385 / 1,3390
seviyelerinden satış yapmalarının, 1,3420 seviyesini stop seviyesi
olarak, 1,3325 / 1,3330 seviyelerini ise hedef noktalar olarak
belirlemelerinin uygun olabileceğini düşünmekteyiz. Veri gündemi yoğun
olan bu günde özellikle ABD'den gelecek işsizlik verileri ve ISM
endeksi verilerinin takip edilmesi gerektiğini düşünüyoruz.

GBP/USD paritesinde dün gün içi AMB likidite operasyonu etkisiyle
1,5990 seviyelerine kadar hızlanan alışların bu seviyelerden itibaren
satışlar ile karşılandığını gözlemledik. Dün akşam saatlerinde FED
Başkanı Bernanke'nin Amerikan ekonomisinde düzelmeler ima eden
yorumları sonrası Dolar'ın değer kazanmasıyla 1,5900 seviyelerine
kadar yaşanan çekilmelerden sonra bu seviyelerde bir taban oluşumu
çabası gözlemlemekteyiz. Bu sabah itibari ile 1,5915 seviyesinden
işlemler devam etmektedir. Yatırımcılarımızın GBP/USD paritesinde
olası yükselişlerde 1,5960-1,5970 seviyelerinden satış pozisyonu
açmalarının, bu pozisyonlar için 1,5995 seviyesini stop noktası
belirlemelerinin ve 1,5900 / 1,5910 seviyelerini hedeflemelerinin
uygun olabileceğini öngörmekteyiz.

USD/JPY Paritesinde; dün Japonya'da perakende satışlar verisinin
beklenenden iyi gelmesiyle 80,20 seviyelerinden destek bulduğunu ve
akşam saatlerinde FED Başkanı Bernanke'nin açıklamaları sonrası
hızlanan alışların 81,30 seviyelerine kadar yükselişler gösterdiğini
gözlemledik. Özellikle Dolar'ı etkileyebilecek veri yoğunluğunun fazla
olduğu günde, kotasyonda 80,35 seviyelerinin üzerinde işlemlerin devam
etmesi yükselen trendin devamı için önem taşımaktadır. Bu sabah
itibari ile 81,04 seviyelerinden işlemlerin devam ettiği kotasyonda,
olası düşüşlerde 80,30 / 80,40 seviyeleri arasından alış yönünde
pozisyon almalarının, bu işlemler için 80,00 seviyesini stop seviyesi
olarak belirlemelerinin ve 80,90 / 81,00 seviyelerini hedeflemelerinin
uygun olabileceğini düşünmekteyiz.

USD/TRY Paritesinde; yurt içi piyasalarda yaşanan yükselişler sonrası
Dolar'da yaşanan kar satışlarının, akşam saatlerinde Dolar'ın
EMTIA'lar karşısında değer kazançları sonucu satışların 1,7450
seviyelerinde hız kestiğini gözlemledik. Bu sabah itibari ile 1,7501
seviyelerinden işlemlerin devam ettiğini gözlemlediğimiz USD/TRY
Paritesinde; yatırımcılarımızın, olası yükselişlerde 1,7660-1,7710
seviyelerinden satış yapmasının, 1,7750 seviyesinin stop seviyesi
olarak belirlenmesinin ve aşağıda 1,7600 /1,7650 seviyelerinin
hedeflenmesi uygun olabilir. Merkez Bankası kaynaklı tahvil ihraç
haberlerinin dikkatle takip edilmesi gerektiğini düşünmekteyiz.

Petrol fiyatlarında dün gün içinde 106,45-107,45 seviyeleri arasında
gözlemlenen yatay bant hareketinin akşam saatlerinde FED Başkanı
Bernanke'nin Amerikan ekonomisinde iyileşmeler beklediği yönünde
yorumlanan konuşmasından sonra, 104,75 seviyelerine kadar çekilmeler
yaşadıktan sonra tekrar 106,50 seviyelerine yükseldiğini gözlemledik.
Kontratta, bu sabah itibari ile 106,74 seviyesinden işlemlerin devam
ettiğini gözlemliyoruz. Yatırımcılarımızın bu aşamada; 105,90-106,10 $
seviyelerinden alış pozisyonuna girmelerinin, 105,55 $ seviyesinin
stop seviyesi olarak belirlenmesinin ve 106,50/106,70 seviyelerinin
hedeflenebileceğini öngörmekteyiz.

Altın fiyatlarında dün gün içerisinde dar bir bantta devam eden
hareketin, akşam saatlerinde FED Başkanı Bernanke'nin konuşması
sonrası 1785$ seviyelerinden başlayan sert satışların 1710$
seviyelerine kadar devam ettiğini gözlemledik. Hedge fonlarının
çıkışlar yaptığı düşünülen bu hareket sonrası Altın'da işlemler
1700,0$ seviyelerinin üstünde kaldığı sürece hareketin 1700$-1750$
bandında olacağını düşünmekteyiz. Bu sabah itibariyle 1714$
seviyelerinden işlem gören kotasyonda, yatırımcılarımızın gün
içerisinde olası düşüşlerde 1695- 1700 $ seviyelerinden alış
pozisyonuna girmesinin, 1690 $ seviyesinin stop olarak belirlenmesinin
ve 1710-1715 $ seviyelerinin hedeflenebileceğini öngörmekteyiz.

Mehmet Eren Özdemir
Araştırma Departmanı / Analist